در سیستان و بلوچستان، استانی که با مشکلات متعدد اقتصادی و اجتماعی دست و پنجه نرم میکند، نان به عنوان اصلیترین قوت روزانه مردم به کالایی بیکیفیت، بیارزش و حتی غیرقابل مصرف تبدیل شده است. نانی که از نانواییهای دولتی و یارانهای به دست مردم میرسد، نه تنها طعم و کیفیت مطلوبی ندارد، بلکه از نظر ارزش غذایی نیز در سطحی نازل قرار دارد. این در حالی ست که نان به عنوان یک کالای استراتژیک، نقش حیاتی در تأمین امنیت غذایی خانوارها ایفا میکند.
ریشههای بحران: نظارت ضعیف و فساد در توزیع آرد
نبود نظارت دقیق و شفاف بر عملکرد نانواییها و همچنین فساد گسترده در زنجیره توزیع آرد، از عوامل اصلی بروز این بحران به شمار میرود. آرد یارانهای که باید با قیمت مناسب و کیفیت بالا در اختیار نانواییها قرار گیرد، به دلایل مختلف از جمله رانتخواری، سوءاستفادههای سازمانیافته و بیتوجهی مسئولان، به دست مصرفکننده واقعی نمیرسد.
تضاد در تخصیص منابع: سهم مردم یا اتباع خارجی؟
یکی دیگر از مسائل حاد، تخصیص ناعادلانه آرد یارانهای به اتباع خارجی است. بسیاری از خانوادههای بومی که به دلیل فقر و بیکاری توان خرید نان آزادپز و سنتی را ندارند، در صفهای طولانی نانواییهای دولتی میایستند و در نهایت نان بیکیفیت و نامطلوبی دریافت میکنند. در این میان، بخشی از آرد یارانهای که باید سهم مردم باشد، به اتباع خارجی اختصاص یافته یا از طریق شبکههای غیرقانونی به بازارهای دیگر منتقل میشود.
پیامدهای اجتماعی و اقتصادی: فشار بر سفره مردم
فقر گسترده، بیکاری مزمن و افزایش بیوقفه هزینههای زندگی، قدرت خرید مردم سیستان و بلوچستان را به شدت کاهش داده است. در چنین شرایطی، نان به عنوان کالای اساسی باید با کیفیت مناسب و قیمت منصفانه در دسترس باشد. اما نبود نظارت کافی بر کیفیت تولید نان و توزیع ناعادلانه منابع یارانهای، وضعیت معیشتی مردم را وخیمتر کرده است.
بیتفاوتی مسئولان: چرا صدای مردم شنیده نمیشود؟
با وجود اعتراضهای گسترده و مطالبهگری فعالان مدنی و اجتماعی، به نظر میرسد مسئولان همچنان از پذیرش مسئولیت و ارائه راهکارهای عملی طفره میروند. عدم اراده برای اصلاح ساختارهای ناکارآمد و بیتوجهی به خواستههای مردم، نشاندهنده بحرانی عمیقتر است که نه تنها سفره مردم را کوچکتر کرده، بلکه اعتماد عمومی به نهادهای مسئول را نیز خدشهدار ساخته است.
راهحل چیست؟
برای عبور از این بحران، نیاز به اصلاح ساختاری و ایجاد شفافیت در فرآیندهای نظارتی وجود دارد. افزایش نظارت بر عملکرد نانواییها، مقابله با فساد در توزیع آرد و بازنگری در تخصیص منابع یارانهای، از جمله اقداماتی ست که میتواند به بهبود کیفیت نان و کاهش فشار بر مردم کمک کند. همچنین، افزایش تعامل با نهادهای مردمی و توجه به دغدغههای شهروندان میتواند گامی موثر در جهت بازسازی اعتماد و بهبود شرایط معیشتی باشد.
